Omurga Cerrahisi

Omurga Cerrahisi Nedir?

Omurgaya ilişkin hastalıkların cerrahi tedavi uygulamaları ile ilgilenen cerrahi uzmanlık dalı, omurga cerrahisi olarak adlandırılır. Omurgada ortaya çıkan yapısal, işlevsel ya da mekanik sorunlar ağrı ve hareket kısıtlılığı, kuvvet ve duyu kayıpları şeklinde ortaya çıkabilir. 

Disk sorunları, omurga eğrilikleri, omur eklemlerinde kireçlenme (artroz), fıtık, tümör, enfeksiyon, bazı doğumsal hastalıklar gibi nedenlere bağlı olarak omurgada olumsuzluklar oluşabilir. Bu sorunların tedavisi, omurga cerrahisi alanında özel eğitim almış Beyin ve Sinir Cerrahisi veya Ortopedi ve Travmatoloji uzmanları tarafından gerçekleştirilir. 

Omurga cerrahisi klinikleri; çalışma alanı gereği başta nöroloji, fizik tedavi ve rehabilitasyon gibi tıbbi birimlerle koordineli olmak kaydıyla multidisipliner bir bakış açısıyla çalışır. Omurga cerrahisi kliniklerinde spiral travmalar, skolyoz, bel ve boyun fıtıkları, dejeneratif hastalıklar, omurga tümör ve enfeksiyonları gibi pek çok hastalığın tanı, tedavi ve takip süreçleri gerçekleştirilir. 

Omurga cerrahisi kapsamında uygulanan cerrahi prosedürler son derece hassas operasyonlar olma özelliğine sahiptir. Bu ameliyatların temel önceliği, mevcut hastalığın ilerleyişini durdurmak ve ardından belirgin bir klinik düzeltme sağlamaktır.

Omurga son derece kompleks bir yapı olup söz konusu yapının her bölgesi ve bu bölgede yerleşmiş olan her bir soruna yönelik cerrahi tedavi prosedür farklıdır. Bu kapsamda belli başlı omurga cerrahisi türleri şu şekilde sıralanabilir:

Diskektomi ve Mikrodiskektomi

Omurlar arasında bulunan kıkırdak yastıkların hasar görerek omurilik ve/veya omurilikten çıkan sinir köklerine baskı yapması disk herniasyonu (bel-boyun fıtığı) olarak adlandırılır. Söz konusu fıtıklaşmayı gidermek için ise diskektomi ameliyatı uygulanır. Diskektomi işlemlerinin minimal invaziv yöntemlerle gerçekleştirilmesi ise mikrodiskektomi olarak adlandırılır. 

Disk Protezi Yerleştirilmesi

Omurga cerrahın hasar görmüş omurga diskini çıkarıp yerine bu amaçla kullanılmak üzere üretilmiş yapay diskleri yerleştirdiği prosedürdür. Genellikle servikal bölge (boyun) ameliyatlarında kullanılmakla birlikte bu yöntemin seçilmiş hastalarda lombar (bel) bölgesinde uygulanması da mümkündür. 

Laminektomi

Omurga kanalında darlık (spinal stenoz) oluşan hastalarda uygulanan laminektomi işlemi kanal çapını artırmayı hedefler. Bunun için omurganın arka kısmında yer alan ve lamina olarak adlandırılan ince yapılı kemikli kısım kısmen ya da tamamen çıkarılır. Böylece omurilik ve sinir kökleri üzerindeki bası ortadan kaldırılmış olur. Laminektomi, lombar spinal stenoz hastalığının tedavisi amacıyla en çok uygulanan operasyon türü olma özelliğine sahiptir. Bu prosedür, tek başına yeterli olamayacağı durumlarda spinal füzyon operasyonu ile kombine edilebilir.

Spinal Füzyon/Stabilizasyon

Son derece kompleks fonksiyonel ve mekanik bağlara sahip 33 omur bir araya gelerek omurgayı oluşturur. Bazı hastalıklar nedeniyle iki ya da daha fazla sayıda omurun mekanik ve fonksiyonel bütünlüğünün bozulması riski vardır. Bunun sonucunda omur kayması, yanal omurga eğriliği, kamburlaşma gibi çeşitli sorunlar meydana gelebilir. 

Bu tarz bozuklukların ortadan kaldırılması için spinal füzyon/stabilizasyon işlemi uygulanarak omurgadaki iki ya da daha fazla sayıda kemik kalıcı olarak birbirine bağlanır. Bu işlem omurga kırıklarının tedavisine, disklere ilişkin hasar, travma ve dejenerasyon tedavisinde sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Vida ve çubuk gibi aparatların kullanımına bağlı olarak operasyon enstrümasyonlu ve enstrümasyonsuz olarak ya da vücudun bir başka bölümünden alınan kemik dokularının kullanılması gibi farklı yöntemlerle gerçekleştirilebilir.

Korpektomi

Omurlardan birinin ya da birkaçının kısmen ya da tamamen çıkarıldığı korpektomo; genellikle omurga ana cismini tutan hastalıklar nedeniyle omur bütünlüğü tamamen ortadan kalktığı ve hasarlı omurun diğer tedavi yöntemleriyle geri kazanılamadığı durumlarda uygulanır. 

Omurga Cerrahisinde Hangi Hastalıklar Tedavi Edilir?

Omurga cerrahisi kapsamında pek çok farklı hastalığın tedavisi gerçekleştirilir. Peki, omurga cerrahisi neye bakar?

• Travma, yangı ya da tümör olmayan ve hücre zedelenmesine bağlı olarak gelişen dejeneratif hastalıklar: Bel fıtığı, spondilolistezis (Bel Kayması), boyun fıtığı, servikal spondilotik myelopati (boyun kanal darlığı), faset sendromu, yaşlanan omurga ve omurga kanal darlığı
• Tümörler: Kötü huylu tümörler, iyi huylu tümörler, omurilik tümörleri, omurgaya sıçramış tümörler (metastatik tümörler), omurganın kendi tümörleri (primer omurga tümörleri)
• Enfeksiyonlar: Epidural abse, pott absesi, omurilik içi abse (intramedüller abse), spondilodiskitis
• İş kazası, yüksekten düşme, motorlu taşıt kazası gibi durumlardan kaynaklanan travmalar: Omurga kaymaları, omurga kırıkları, travmatik disk hernileri, bağ dokusu yaralanmaları (ligamentöz hasarlar), kemik erimesine bağlı kırıklar (osteoporoz)
• Omurga eğrilikleri: Kifoz, doğumsal deformiteler, kolyoz (idiyopatik, Scheuermann kifozu)

Omurga Cerrahları Ağrı Uygulamaları Yapar mı?

Omurga cerrahları, omurga kaynaklı ağrıların giderilmesi amacıyla öncelikle konservatif tedavi prosedürlerini uygular. Bu yöntemlerin yeterli olmaması durumunda ise ameliyat öncesi ağrı işlemleri söz konusu olabilir. Hastaların ağrısız bir dönem geçirmesine yardımcı olmak için epidural steroid, ultrason eşliğinde radyofrekans ablasyon işlemleri, ağrı pili (spiral kord simülatörü, SCS), kaset eklem enjeksiyonları ve kök blokları gibi ağrı uygulamaları yapılabilir.