Kalça Protezi

Kalça Protezi Nedir?

Total kalça artroplastisi olarak da adlandırılan kalça protezi ya da total kalça protezi; kalça ekleminde ileri düzeyde kireçlenme ya da hasar meydana gelmiş hastalarda hasar görmüş eklemi değiştirme amacıyla uygulanır.

Kalça eklem protezi ameliyatı genellikle orta yaş sonrasında yapılmakla birlikte operasyon için herhangi bir üst yaş sınırı yoktur. Kemik gelişimi tamamlanmış veya tamamlanmak üzere olan herkese kalça protezi ameliyatı yapılabilir.

Diğer yandan kalça protezi ameliyatı için uygunluk kararı, yapılan titiz bir değerlendirmenin ardından hasta özelinde verilir. Özellikle gelişimsel kalça displaazisi yani kalça çıkığı veya avasküler nekroz yani memur başının kanlanması durumunda 20 ila 40 yaş aralığındaki bireylere kesin ve etkili çözümler sunması mümkün olabilir.

Kalça protezi ameliyatı için aday olan kişilerde en sık karşılaşılan belirti şiddetli ağrıdır. Şiddetli ağrı başlangıç aşamasında sadece yürüme sırasında ortaya çıkar. İlerleyen dönemde dinlenme sırasında da rahatsız edici bir hâle gelebilir. Buna ek olarak hareket etme kısıtlılığı, bacak kısalığı ve topallama da görülebilir.

Kalça protezi ameliyatının söz konusu olmadığı durumlarda ise cerrahi olmayan yöntemlerden faydalanılması gündeme gelebilir. Fizik tedavi uygulamaları, ilaç, baston kullanımı, kök hücre ya da PRP gibi eklem enjeksiyonları cerrahi olmayan yöntemler arasında sıralanabilir. Ameliyat kaçınılmaz olmasına karşın geç kalındığı durumlarda iki dizde, diğer kalçada, bel ve sırt bölgesinde ciddi düzeyde kireçlenme ve bozulma meydana gelebilir. Çünkü ameliyat olunmaması hâlinde vücudun diğer bölgelerine normale göre daha fazla yük binmeye başlar ve bu bölgeler için de risk artar.

Kalça Protezi Ameliyatı Kimler İçin Uygundur?

Kalça protezi genel olarak kalça ekleminde ciddi düzeyde ağrı, iltihaplanma ve hasar olan hastalar için önerilen bir ameliyattır. Bu tür durumlar ise genellikle aşağıda sıralanan hastalıklar ya da koşullara bağlı olarak ortaya çıkar.

Kalça protezi ameliyatına neden olan en yaygın sebep, osteoartrittir. Kalça eklemindeki kıkırdak doku aşınıp eklem yüzeyleri birbirine sürtündükçe ağrı ve sertlik meydana gelir. Bu durum özellikle ileri yaşlarda sıklıkla görülmekte olup eklemde ciddi hasara neden olabilir.

Bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırması sonucu eklemlerde kronik iltihaplanma ve ağrı meydana gelebilir. Romatoid artrit olarak adlandırılan bu durum, eklem dokularının tahribatı ve deformasyonu ile karakterizedir.

Osteonekroz yani avasküler nekroz durumunda kalça eklemine giden kan akışının azalması ya da kesilmesi sonucu kemik dokusu ölür. Buna bağlı olarak eklemde ciddi düzeyde hasar ve ağrı oluşabilir. 

Kalça Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Kalça protezi ameliyatı yapılacak hastalarda boğaz, diş ya da idrar yolu enfeksiyonu gibi aktif  bir enfeksiyon olmamalıdır. Enfeksiyon olmaması durumunda hastadan kan örnekleri alınıp anestezi değerlendirmesi yapılır. 

Ameliyata engel herhangi bir durum yoksa ameliyattan önceki gün ya da ameliyat günü hastaneye yatış yapılır. Şeker hastalığı ve tansiyon her ne kadar kalça protezi ameliyatı için engel teşkil etmese de, ameliyat öncesinde bu hastalıklar kontrol altına alınmalıdır.

Kalça protezi ameliyatı genel anestezi altında yapılabilir ya da belden aşağı bölgenin uyuşturulması tercih edilebilir. Kalçadan 10 ila 20 cm’lik kesi yapıldıktan sonra hasarlı kemikler çıkarılıp yerine protez yerleştirilir. Kapsül, fasya, kas, cilt altı dokular ve cilt dikilip kalça protezi ameliyatı tamamlanır.

Kalça protezi ameliyatından sonra genellikle 4 ila 5 haftalık iyileşme süresine ihtiyaç duyulur. Hastalar genellikle 5. haftanın sonunda bacak bacak üstüne atma ve bağdaş kurma gibi hareketleri gerçekleştirebilir. Daha önceki dönemlerde bu hareketler yapılmamalıdır. Aksi takdirde yapılan ani ya da yanlış bir hareket, protezin yerinden çıkmasına neden olabilir. 

Hasta taburcu olduktan sonra kendisine reçete edilen ilaçları füzenli olarak kullanmalı, fizik tedavi seanslarını aksatmamalı, hareket ederken dikkatli olmalı, önerilen egzersizleri doğru bir şekilde yapmalı, sigara ve alkol tüketmemelidir. 

Kalça ameliyatından sonra hastalar kasık, bel ve bacak bölgesinde ağrı hissedebilir. Ağrıyı kontrol altına almak için doktorun reçete ettiği ilaçlar kullanılmalıdır. Kısa süreli ve hafif şiddette ağrılar normal kabul edilebilse de, ağrıların uzun süreli ve şiddetli olması protezin gevşediğine ilişkin bir belirti olabileceğinden bu tür durumlarda doktor bilgilendirilmelidir.

Kalça protezi ameliyatından sonra hasta yüksek oturakları tercih etmelidir. En az 6 hafta boyunca uyurken bacaklarının arasına yastık koymalıdır. Uyku sırasında bacaklarını karna doğru çok fazla çekmemeli, öne ya da arkadaya eğilirken aşırıya kaçmamaya özen gösterilmelidir. Özellikle ilk haftalarda öne eğilmemeye ve bacak bacak üstüne atmamaya özen gösterilmelidir.