Embriyo transferi, tüp bebek sırasında in vitro döllenmiş embriyonun embriyo yüklü bir kateter vasıtasıyla uterus boşluğuna transferi ile karakterize basit bir işlemdir.
Transfer, embriyogenezin 2-8 hücre aşamasında gerçekleştirilir.
Embriyo herhangi bir zamanda (yumurtanın alınmasından 1-6 gün sonra), ancak genellikle 2-4 gün arasında transfer edilebilir.
Tüp bebek tedavisi sırasında laboratuvar ortamında diğer bir deyişle anne adayının vücudunun dışında elde edilen embriyoların anne adayının rahmine yerleştirilmesi işlemi embriyo transferi olarak adlandırılır. Anne adayından toplanan yumurta hücreleri, baba adayından alınan sperm hücreleri ile laboratuvar ortamında döllenir. Daha sonra anne adayının rahmine bırakılır. Doğal yollarla bebek sahibi olamayan çiftlerde gebelik elde etmeye yardımcı olmak amacıyla embriyo transferinden faydalanılabilir.
Embriyo Transferi Nedir?
Laboratuvar ortamında tüp bebek tedavisiyle elde edilen embriyonun ince bir kateter yardımıyla rahim içerisinde bırakılması işlemi, embriyo transferidir. Kateterin rahim içinde doğru bir şekilde ilerletilmesi ve en doğru yere bırakılması için işlem ultrason eşliğinde gerçekleştirilir. Tüp bebek embriyo transferi bazen vajinismus gibi durumlarda anestezi altında yapılabilmesine karşın genellikle anestezi gerektirmeyen bir işlemdir.
Embriyo Transferi Nasıl Yapılır?
Tüp bebek tedavisinin son adımı olan embriyo transferinde, laboratuvar ortamında döllenmiş yumurta embriyo hâlini aldıktan sonra anne adayının rahmine yerleştirilir. Katete içine alınan embriyo, kateterin vajinal açıklıktan ve rahim ağzından geçirilmesinden sonra rahme bırakılır.
Tüp bebek tedavisinde embriyo transferi yumurta toplama işleminden ortalama 4 ila 6 gün sonra gerçekleştirilir. Bu kapsamda taze embriyo, dondurulmuş embriyo, 3 günlük ve 5 günlük embriyo transferi yapılabilir. İşlem sırasında tek bir embriyo ya da birden fazla embriyo transfer edilebilir.
Günümüzde genellikle 5 günlük, blastokist evresine gelmiş tek embriyonun transferi tercih edilir. İsteyen çiftler tüp bebek tedavisinde kullanılmayan embriyoları daha sonra kullanmak üzere dondurtabilir.
Embriyonun transfer aşaması ve sayısı her çift özelinde belirlenir. Taze embriyo, tedavi esnasında elde edilen embriyolar olup çoğu tüp bebek tedavisinde taze embriyo transferi yapılır.
Top bebek tedavisinde genellikle 10 ila 15 adet yumurta hücresi elde edilmektedir. Döllenmenin ardından elde edilen çok sayıda embriyonun yalnızca biri transfer edilir. Elde edilen kaliteli embriyolar çiftin isteği doğrultusunda dondurularak bir sonraki ihtiyaç hâlinde kullanılabilir. Özellikle ilk tüp bebek tedavisi başarısız olan çiftlerde tedaviye yeniden başlamaktansa dondurulan embriyoları kullanmak süreci kısaltmaya da yardımcı olabilir.
Embriyolar transfer edildikleri güne göre de değişiklik gösterebilir. Döllenmeden sonraki üçüncü günde transfer edilen embriyolarda hücre bölünmesi olmuş ancak büyüme başlamamıştır. Embriyolar döllendikten sonraki beşinci günde blastokist evresine girer. Üç günlük embriyodan daha büyük olan blastokistin içerisinde 60 ila 120 hücre vardır. Blastokist transferi sonucu hamilelik oluşma olasılığı daha yüksektir.
Bazı embriyolar blastokist aşamasına gelmeden canlılığını yitirdiği için blastokist aşamasına gelen embriyoların genetik açıdan daha sağlıklı ve normal olduğu görüşü hakimdir. Ayrıca blastokist evresindeki embriyolar arasından kaliteli olanı seçmek de mümkündür. İmplantasyon öncesi genetik tanı ve testlerin yapılabilmesi in embriyo blastokist evresine gelmiş olmalıdır.
Embriyo Transferi Ne Zaman Yapılır?
Embriyo transferi; embriyonun gelişimi, sayısı, hastanın yaşı, daha önce yapılan denemelerin sayısı gibi farklı kriterler değerlendirildikten sonra yumurta toplama işlemki sonrası 2 ila 6. günler arasında yapılır.
Sağlıklı embriyo anne adayının rahmine transfer edilmeden önce kromozomlarda bir anomali olup olmadığını kontrol etme amacıyla transfer öncesi genetik inceleme gerçekleştirilebilir. Bu kapsamda sağlıklı embriyolardan birkaç hücre alınır ve laboratuvar ortamında incelenir. İnceleme sonrası elde edilen sonuca göre embriyo transferi gerçekleştirilir.
Bazı durumlarda ise transfer öncesi genetik tanıya gereksinim duyulur. Genetik inceleme sırasında olası bir genetik hastalık ya da kromozom bozukluğu olup olmadığı araştırılır. Çiftlerde tüp bebek tedavisi birden fazla kez başarısız olduysa, daha önceki hamilelik düşükle sonuçlandıysa, çiftlerden en az birinde ya da ailelerinde genetik bozukluk ya da kromozom bozukluğu varsa embriyo transferinden önce genetik inceleme yapılmalıdır.
Genetik inceleme, gerçekleştirildiği güne göre iki farklı yöntemle yapılabilir. FISH yönteminde, embriyoların üçüncü gününde alınan tek hücre boyar madde ile boyanıp mikroskopla kontrol edilir.
Son yıllarda geliştirilen ACGh ve NGS yöntemlerinin ise FISH yöntemine göre çok daha tutarlı ve detaylı sonuçlar sağladığı bilinmektedir. Özellikle 2013 yılından bu yana giderek daha sık tercih edilen bu yöntemde embriyo yaklaşık beşinci günündeyken yaklaşık 7-8 adet hücre alınır. Böylece X ve Y kromozomu ayrı ayrı olmak kaydıyla 24 kromozomun hepsi incelenebilir.
Embriyo transferi öncesi genetik inceleme ile Anna ya da babadaki kromozomal bozuklukların ya da tek gen hastalıklarının tespit edilmesi söz konusu olabilir. İnceleme sonrası sağlıklı embriyo seçilerek olası hastalıklara neden olabilecek embriyo elenir.
Son yıllarda genetik inceleme, kromozomal ya da genetik bozukluğu olmamasına karşın ileri yaş hamileliklerinde tercih edilir. Kadınlarda 40 yaşından sonra yumurtanın kalitesi önemli ölçüde düşmeye başlar. Bu aynı zamanda yumurtalarda deformasyon olduğu anlamına gelebilir. Embriyo transferinden önce yapılan genetik inceleme ile en sağlıklı embriyolar seçilebilir.
Embriyo Transferi Sonrası Belirtiler Nelerdir?
Embriyo transferi sonrası tutunma belirtileri, çiftlerin en çok merak ettiği konuların başında gelir. Tüp bebek tedavisiyle hamile kalan çoğu kadında herhangi bir belirti ortaya çıkmaz. Yine de çiftler embriyo transferi yapıldıktan sonra gebelik testi uygulanana kadar olan süre içinde bazı belirtilerin gerçekleşmesini bekler. Pek çok kişi embriyo transferi sonrası hamilelik belirtileri oluşmadığı takdirde tedavinin başarısızlıkla sonuçlandığını düşünebilse de, bu doğru değildir.
Tüp bebek tedavisinde transfer edilen embriyonun tutunup tutunmayacağı ortalama 9 ila 11 günün ardından belli olur. Bu süre sonunda kanda gebelik testi yapılarak sonuç öğrenilebilir.
Embriyo yerleştirildikten 9 ila 11 gün sonra yapılan kan testi pozitif sonuç verirse, tüp bebek tedavisinin ilk aşamasının başarıyla tamamlandığı anlaşılabilir. Embriyo transferinden sonra bazı belirtiler yaşanabilse de, bunlar gebelik sürecinin başladığının kanıtı değildir.
Anne adayları, tüp bebek tedavisinden sonra henüz test sonuçlarını öğrenmeden önce çeşitli belirtiler gösterebilir. Embriyo transferi sonrası belirtileri arasında karın ağrısı, sancı, bulantı, bel ve sırt ağrısı sayılabilir.
Bazı kadınlarda ilk aşamalarda bu belirtiler görülemeyebilir. Bu durum korkuya ya da endişeye neden olmamalıdır. Bu belirtiler yaşanmasa da embriyonun rahme yerleşmesi ve gebelik süresinin başlaması mümkün olabilir.
İlerleyen süreçte doğal gebelik ve tüp bebek gebeliklerinin hamilelik belirtileri benzerlik gösterir. Tüp bebek tedavisinde embriyo rahme yerleştikten sonra genellikle ortaya çıkan erken dönem tüp bebek tutma belirtileri şunlardır:
- Pelvik rahatsızlık ve hafif şiddetli kramp
- Mide bulantısı
- Göğüslerde gerginlik ve hassasiyet
- Psikolojik ve ruhsal dalgalanmalar
- Sabah bulantıları yaşanması
Embriyo Transferinden Sonra Dikkat Edilmesi Gerekenler
Embriyo transferinden sonra en önemli nokta, ilaçların doğru kullanılmasıdır. İlaçların kullanım şekline, uygulama saatlerine ve dozlarına özen gösterilmelidir. Koşu gibi yorucu fiziksel aktiviteler hem titreşim etkileri hem vücut ısısında artışa neden olması nedeniyle gebelik oluşma oranını etkileyebilir. Bu yüzden yorucu fiziksel aktivitelerden kaçınılmalıdır.
Embriyo transferinden sonra şeker ve işlenmiş gıda tüketilmemeli, beslenme programına protein ve yağlı balık dahil edilmelidir. Folik asit ve gerekli multivitaminler de mutlaka kullanılmalıdır. Olası bir enfeksiyon gelişmesi riskinden dolayı çiğ et, süt ve taze peynir tüketiminden uzak durulmalıdır.
Çalışma Saatlerimiz
Pazartesi: 09:00 – 18:00
Salı: 09:00 – 18:00
Çarşamba: 09:00 – 18:00
Perşembe: 09:00 – 18:00
Cuma: 09:00 – 18:00
Cumartesi: 09:00 – 18:00
Pazar: Kapalı