Ortodontik Tedavi

Ortodonti Nedir?

Yanlış konumlanan dişlerin ve çenenin düzeltilmesini hedefleyen özel diş hekimliği uzmanlık alanı, ortodonti olarak adlandırılır. Genel diş hekimliği prosedürleri dişlerdeki çürüklere ve çarpıklıklara odaklanmasına karşın; ortodonti, çenenin yanlış hizalanması ve diş çarpıklığı gibi sorunları gidermeyi, bu sayede kişinin sağlıklı bir diş yapısına kavuşmasını hedefler. 

Ortodontinin tek hedefi, düzgün ve güzel dişler ile gülümsemeler kazandırmak değildir. Diş çürümesi ve diş kaybına neden olan çeşitli ortodonti sorunlar da ortodontinin kapsamında bulunmaktadır. Bu sayede hastaların sağlıklı dişlere ve diş etlerine kavuşması sağlanabilir. Ortodonti temel olarak dişlerin ve çenenin nasıl hizalandığı ile ilgili sorunları düzeltmeye yardımcı olan bir diş hekimliği uzmanlık alanı olarak yanlış hizalanan dişlerin ve çenenin teşhis ve tedavisi sürecini üstlenir.

Ortodonti Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Ortodonti tedavisi genellikle 6 ay ile 2 yıllık bir sürede tamamlanır. Diğer yandan bu süre kişi özelinde uygulanacak tedavinin kapsamına, hastanın ağız ve diş yapısına, ihtiyaçlara ve hastanın tedaviye yanıt verme süresine bağlı olarak farklılık gösterebilir.

Ortodonti tedavisi genel olarak her yaş grubundan hasta için uygulanabildiği için bu tedavinin bir yaş sınırı olmadığı söylenebilir. Bunun nedeni, hastaların ağzındaki sağlıklı dişlerin her yaşta hareket ettirilebilmesidir. Ayrıca, yetişkinlerde protez uygulamalarına yardımcı olma amacıyla da ortodonti tedavisinden faydalanılması söz konusu olabilir. Ortodonti tedavisi her hasta özelinde yaş, yaşam tarzı alışkanlıkları, tedavisi planlanan sorunun türü ve derecesi gibi etkenlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Ortodonti Tedavisi Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?

Ortodonti tedavisine başlandıktan sonra hastalar sert kuruyemişler, elma ve armut gibi sert meyveleri ısırarak tüketmemelidir. Ayrıca; karamelli çikolata, lokum, jelibon ve sakız gibi yapışkan içeceklerden de uzak durulmalıdır. Diş hekiminin verdiği şeffaf plaklar tedaviden sonra düzenli olarak kullanılmalı ve bunlar her gün düzenli olarak temizlenmelidir. Ağız bölgesinin dışarıdan gelecek darbelere karşı korunması son derece önemlidir. Dişlerin arka yüzeylerine yerleştirilen sabit teller çevresinde plak birikmesini önlemek için dişler her gün 2 kez olmak kaydıyla arka yüzeyleri de dâhil olarak fırçalanmalıdır.

Ortodonti Tedavisi Hangi Sorunları Kapsar?

Ortodonti tedavisi, maloklüzyon, yanlış diş ve çene pozisyonlarını tedavi etme amacıyla uygulanır. Çarpık, çapraşık ve çıkıntılı dişilerde ısırma zorlukları ortodontinin ilgi alanındaki hastalıklar arasında sıralanabilir. Ortodonti tedavisi, hasta özelinde ihtiyaçlara uygun olarak planlanır ve uygulanır. Bu sayede her hasta özelinde öz güven artışı sağlayacak estetik bir gülümseme, uzun süreli sağlık ve konfor elde edilebilir.

Ortodonti problemleri hem çocuklarda hem yetişkinlerde görülebilir. Gençliğinde diş teli takarak tedavi görenlerin dahi ortodonti problemler yaşaması söz konusu olabilir. Bunun nedeni, dişlerin hareketli olması, normal ısırma ve çiğneme kuvvetlerine karşı tepki olarak çok yavaş bir şekilde olmak kaydıyla hareket etmeye devam etmesidir. Ayrıca, küçük çocuklarda görülen parmak emme ya da diş itme gibi yanlış alışkanlıklar da dişlerin uygun hizalarından dışarı itilmesine neden olabilir. Çeşitli ortodonti problemler genellikle kalıcı dişlerin ortaya çıkmaya başlamasıyla birlikte 7 yaş civarında görülür. 

Oklüzyon, dişlerin bir araya gelme ve hizalanma şeklini ifade eden bir terimdir. Normal şartlar altında, üst çene kapalıyken üst dişlerin alt dişlerin üzerinde durması ve azı dişlerinin üst yüzeylerinin hizalanması gerekir. Çeşitli nedenlere bağlı olarak bu durumun gerçekleşmemesi söz konusu olabilir. Dişlerin maloklüzyonu nedeniyle ciddi sağlık problemleri ile karşı karşıya kalınabilir ve bu aşamada ortodonti tedavisi gündeme gelir.

Ortodonti Nasıl Tedavi Edilir?

Ortodonti tedavisi dişlerde sıkışıklık, ayrıklık, çapraşıklık ya da çene sorunları bulunan hastalara uygulanabilen özel bir diş hekimliği prosedürüdür. Buna bağlı olarak dişlerinin görünümüyle ilgili estetik kaygılar yaşayan kişilere ortodonti tedavisi uygulanabilir. Süt dişleri dökülüp yerlerine kalıcı dişler çıkmaya başladıktan sonra, kalıcı dişleri düzenli olarak kontrol ettirmek ve tespit edilen ortodontik sorunlara yönelik tedaviler uygulamak son derece önemlidir. Ortodonti tedavisi kapsamında; metal ve şeffaf teller, ağız içi ve dışı apareyler, plaklar ve cerrahi müdahale gibi farklı yöntemler kullanılabilir.

Ortodonti tedavisi uygulanacak olan hastalar öncelikle detaylı bir muayeneden geçirilir ve hastalara çeşitli testler uygulanır. Diş hekimi tarafından yapılan muayeneden sonra sefalometrik ve panoramik radyografilerden faydalanılarak hastanın yüz ve diş fotoğrafları alınır. Mevcut sorunlar teşhis edilir. Hangi tedavilerin uygulanacağı belirlendikten sonra hastaya bu konuda bilgi verilir. Tedavi kapsamında kullanılacak teller ve tedavi yöntemleri açıklanır. Daha sonra hasta özelinde braket ve plak tasarımı aşamasına geçilir. Ağız içi fotoğraf ve filmlerin değerlendirilmesiyle birlikte kişi özelinde tedavi planı belirlenir.

Tedavi planı belirlendikten sonra hastayı ideal ağız sağlığına kavuşturacak olan diş çekimi, dolgu, diş taşı temizliği ve implant tedavisi gibi farklı tedaviler varsa, öncelikle bunlar uygulanarak hastanın ağız sağlığı optimize edilir. Diş eti hastalığı bulunması durumunda, mutlaka buna yönelik bir tedavi planı da uygulanmalıdır. 

Ortodonti tedavisinde kullanılacak braket seçimi, hasta özelinde ağız ve diş yapısına uygun olacak şekilde yapılır. Diş telleri ilk takıldığında, hastanın 3 ila 4 günlük bir alışma süreci yaşaması olağan bir durum olarak kabul edilir. Bu süreden sonra ağız ve dişlerin tellere alışmasıyla rahatsızlık hissi ortadan kalkar. Hasta özelinde doğru diş telleri kullanıldığı ve tedavi düzenli olarak takip edildiği takdirde, ortodonti tedavisi ile hızlı ve etkili sonuçlar elde etmek mümkün olabilir.

Diş telleri ve braketler seçilir, hastanın dudaklarının kenarına “ekartör” adı verilen bir sprey yerleştirilir. Ağız içinin genişletilmesiyle birlikte prosedür başlanır. Hastaya braket yapıldığı sırada diş hekimi ekartör sayesinde hem ön hem arka bölgedeki dişleri kolayca verebilir. Diş telleri takıldığı sırada dişlerin kuru olması gerekir. Dişler asitlendirilip kuruduktan sonra braketlerin uygulanması için iki farklı yöntem tercih edilebilir: Geleneksel yöntem ve bonding yöntemi.

Geleneksel ortodonti tedavisi kapsamında braketler özel bir yapıştırıcı yardımıyla ve tek tek yerleştirilir. Işınla sertleştirilir ve çevresi temizlenir. Daha sonra “Ark teli” olarak adlandırılan bir tel braketlerin içinden geçirilerek gerekli görülmesi durumunda lastik yardımıyla braketler sabitlenir.

Son yıllarda sıklıkla kullanılan bonding yönteminde ise hastanın ağız ölçüleri alınarak dişlerin modeli hazırlanır. Braketler bu modelin üzerine yapıştırılır. Daha sonra hastanın dişleri üzerine transfer edilerek ışın yardımıyla sertleştirilir. Hastanın diş hekimi koltuğunda geçirdiği sürenin azalması, bonding yönteminin en önemli özelliklerinden biridir. 

Diş teli tedavisi, dişlerin düzgün bir şekilde konumlandırılmasına yardımcı olan son derece etkili bir prosedürdür. Ancak, diğer bir önemli nokta ortodonti tedavisinin sağladığı sonuçların kalıcılığını koruyabilmektir. Bunun için yapılması gereken, aktif tedavi tamamlandıktan sonra pekiştirme tedavisi uygulanması ve dişlerin eski pozisyonuna dönmesinin engellenmesidir. 

Pekiştirme tedavisi kapsamında sabit ya da hareketli apareyler kullanılabilir. “Hawley” üst çeneye uygulanan ve takılıp çıkarılabilen bir apareydir. “Essix” ise takılıp çıkarılabilen, ayrıca bakıldığında kolay kolay fark edilemeyen bir aparey olarak tanımlanabilir. Genellikle alt ön bölgedeki dişlerin dile bakan yüzeylerine yapıştırılıp teller çıkarıldıktan sonra dişlerin hareketini engellemek için ise sabit pekiştirme apareyleri kullanılır.